Twórca buddyzmu był synem króla niewielkiego państewka na granicy indyjsko-nepalskiej. Budda urodzony około 560 r. przed Chrystusem, zmarł około 480 r.; według tradycji cejlońskiej nirwanę osiągnął w 543 r. Przez 29 lat żył na ojcowskim dworze w przepychu królewskim. Posługując się imieniem rodowym Gautama opuścił żonę, uciekł z domu i w czasie kilku lat poznał życie ascetów bramińskich. Ani bogactwo, ani umartwienia nie przyniosły mu szczęścia. Wówczas stał się Buddą, to znaczy "Przebudzonym", "Oświeconym". Misję swą rozpoczął od nawrócenia w Benares swych pięciu towarzyszy. Tam wprawił w ruch tzw. "koło nauki" - symbol buddyzmu - wygłaszając słynne kazanie w Benares, zawierające istotę nauki nowej religii. Do osiemdziesiątego roku życia wędrował po północnych Indiach nauczając, dokonując wielu cudów, pozyskując wyznawców oraz mnichów i mniszki.
Księgi święte
Nauka Buddy spisana została w I w. p.n.e w języku pali, jednym z dialektów środkowoindyjskich, a wcześniej, przez czterysta lat była przekazywana ustnie. Kanon palijski stanowi dużą bibliotekę. Dzieli się na trzy części zwane pitaka (kosze): "kosz dyscypliny zakonnej" (vinaja-pitaka), "kosz przypowieści" (sutta-pitaka) i "kosz scholastycznej dogmatyki" (abdindhamma-pitaka).
Dla poznania nauki Buddy najistotniejszy jest "kosz pouczeń, przypowieści". Są to kazania "Oświeconego", poezje i modlitwy oraz zbiór legend o wcieleniach Mistrza. Wiele tekstów posiada dużą wartość literacką, zwłaszcza poetycką. A przy tym podane są wzniosłe wskazania etyczne:
Ograbił i pokonał mnie;
Kto myśl taką precz odrzuci,
W tym zawiść sama wygaśnie.
Zawsze tak było na świecie,
Że wrogość nic nie zwycięży wrogości,
Tylko miłość zawiść gasi,
Bo takie jest wieczne prawo."
Święte księgi mahajana mają inny charakter. Budda uważany jest tam za istotę pozaziemska, otoczony bywa tysiącami mnichów i bogów, czyni mnóstwo cudów. Do piękniejszych miejsc należy swoiste ślubowanie ludzi pobożnych, że jako bodhisattwi, a więc kandydaci na przyszłych buddów, zawsze będą czynić dobrze:
Chociaż oszczerstwa nigdy nam nie skąpią,
My jednak zawsze wierni być regule
I bez szemrania znieść to chcemy godnie."
Budda ogłasza pięć przykazań obejmujących zakaz: zabijania, kradzieży, kłamstwa, niedozwolonych stosunków płciowych, picia napojów upajających. Świeccy mają nadto hojnie wspomagać mnichów, budowę klasztorów, składać śluby na pewien czas. Mnichów i świeckich obowiązuje święcenie dni świętych. Drogę do zbawienia wyznacza szlak tzw. "ośmiorakiej ścieżki":
1. właściwy pogląd - wiedza o czterech "świętych prawdach" tyczących powszechności cierpienia, powstawania cierpienia, usuwania cierpienia ("usunięcie pragnienia przez całkowity zanik pożądań") i drogi do tego prowadzącej;
2. należyte usposobienie - wolne od pożądania, nieżyczliwości i przemocy
3. właściwa mowa - wolna od kłamstwa, oszczerstwa, wymyślania, łajania i gadulstwa;
4. właściwe postępowanie - unikanie zabójstwa, kradzieży, nieczystości
5. właściwe życie - wykonywanie zawodu, który nie krzywdzi innych i nie powoduje ich śmierci
6. właściwe dążenie - tłumienie uczuć zgubnych i rozwijanie uczuć zbawiennych
7. właściwa rozwaga - rozsądny stosunek do ciała, wrażeń, myśli i dharmy (prawa, nauki);
8. należyte zatopienie się w sobie, czyli medytacja, której przypisuje się szczególne znaczenie, opisując różne jej stopnie, pozycje ciała, regulowanie oddechu itp. Medytacja pozwala wznieść się do wyższych stanów świadomości i uwolnić się od przekleństwa egzystencji.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz